Zjawiska gospodarcze i społeczne, które są przedmiotem badań statystycznych ulegają zmianom. Dlatego w statystyce ujmujemy zjawiska nie tylko w sposób statyczny lecz także badamy ich dynamikę.
Analiza dynamiki polega na określeniu rozmiarów i kierunków rozwoju (zmian w czasie) badanych zjawisk.
Najczęściej stosowane miary dynamiki:
- przyrost absolutny
- przyrost względny
- indeksy dynamiki
Przyrost absolutny jest to różnica między wielkością zjawiska w okresie badanym a wielkością tego zjawiska w okresie podstawowym.
Δx=x1 – x0
Obrazuje o ile zmienił się poziom badanego zjawiska w okresie badanym w porównaniu do okresu podstawowego.
Przyrost względny jest to przyrost absolutny podzielony przez wielkość zjawiska z okresu podstawowego.
Przyrost względny łańcuchowy
Przyrost względny o stałej podstawie
Miernikiem wywodzącym się z przyrostu względnego jest tempo wzrostu(tw),które określamy jako procentowy przyrost względny
Tempo wzrostu określa wyrażoną w procentach wielkość przyrostu (spadku) badanego zjawiska w okresie badanym w stosunku do wielkości tego zjawiska z okresu podstawowego.
Indeks jest to wielkość stosunkowa powstała w wyniku podzielenia wielkości danego zjawiska w okresie badanym(xi) przez wielkość tego zjawiska w okresie podstawowym(x0). Może być:
- indeks ułamkowy
- procentowy
- wyrażony w promilach
Indeksy dzielimy na indywidualne (proste) oraz indeksy złożone(agregatowe). Indeksy indywidualne służą do badania zmian w czasie jednego szeregu faktów. Indeksy złożone są miarą dynamiki zespołów zjawisk.
Indeksy mogą być o podstawie stałej (obrazują wielkość zjawiska w okresie podstawowym) i o podstawie złożonej(obrazują wielkość zjawiska w okresie bezpośrednio poprzedzającym).
Zadanie 1
Do poniższej tabeli, w miejsce liczb koloru niebieskiego, wpisz formuły umożliwiające obliczenie: przyrostu absolutnego, względnego, tempa wzrostu i indeksów o podstawie stałej i łańcuchowej.
